TÜRKİYE'DE MÜZİKOLOJİ VE ETNOMÜZİKOLOJİ

Türkiye’de Müzikoloji ve Etnomüzikoloji

          Türkiye’de Müzikoloji - Etnomüzikoloji çalışmaları 1900’lü yıllardan itibaren başlamıştır. Bu dönemde Farabi, İbni Sina, Safiyyüddin Abdülmü`min, Abdülkadir Maragi, Ladikli gibi nazarî ve Ali Ufki, Kantemiroğlu gibi isimler ilk nota yazım çalışmalarını yapmışlar, daha sonra ise ilk müzikolojik çalışmaların da Rauf Yekta Bey, Suphi Ezgi tarafından 1913-1920 arasında yapıldığı kabul edilmektedir. Bu kapsamda Türkiye’deki eğitim kurumlarında müzikoloji ve etnomüzikoloji alanlarında lisans ve lisansüstü çalışmalar değerlendirilecektir.

- Türkiye’de ilk kuram kitapları 15. yüzyılda ortaya çıkıyor.

17. yüzyılın ortalarına gelindiğinde; 

- Ali Ufki, Klasik Türk musikisi bestekârı, santûrî ve müzikologdur. Avrupa’da kullanılan nota yazımını ilk kez geleneksel türk sanat müziğinde kullanılması üzerine çalışmıştır. ‘’Mecmua-i Saz-ı Söz’’ kitabı, kendine özgü ilk müzik derleme çalışmasından birisi olarak sayılabiliyor. Bu kitap yazılışından 300 yıl sonra ortaya çıkmış.

17. yüzyıl sonlarına doğru gelindiğinde; 

- Dimitri Kantemiroğlu, Osmanlı Devleti'ne bağlı Boğdan eyaletinin beyi, Rumen asıllı tarihçi ve yazar, İstanbul'da yaşadığı süre boyunca Klasik Türk Müziği’ne büyük katkılarda bulunmuş müzik uzmanıdır. Notaları kağıda geçirmiş. Kitabı Türkiye’de ikinci derleme kitabı olarak kabul edilmiştir.

18 . yüzyılın ilk çeyreği;
 Şeyhülislam Esad Efendi, 1748-1749'da Osmanlı Devleti'nde şeyhülislam olarak görev yapmış, klasik Türk müziğinin önemi bestecilerindendir. Bir tezkire* yazmıştır. Tezkiresinde 94 tane müzikçiyi tanıtıyor. Hem yaşamlarını hem de müziğe olan katkılarını, eserlerini anlatıyor. Bu tezkire TSM alanında ilk biyografi özelliği taşıyor.

Abdülbâkî Nâsır Dede; Mevlevî şeyhi, şair ve mutasavvıfdır. Bir çok kuram kitapları yazmıştır.

 Hamparsum Limonciyan; Osmanlı Ermenisi bestekâr ve müzik hocasıdır. Tambur sanatçısı olarak ün kazandı. Türk musikisi alanında bilinen 27 şarkı, 11 peşrev ve 9 semaisi, Ermenice 20 kadar ilahisi mevcuttur. TSM eserlerini bir araya toplamıştır.
*Eskiden belli bir meslekte yetişmiş kişilerin yaşam öykülerinin anlatıldığı eserlere verilen genel ad.

19. yüzyılın ortalarında;

- Haşim bey, Türk besteci ve müzik kuramcısıdır.
- Mecmua yayınlamıştır. Dolayısıyla araştırma ve incelemede yeni döneme girilmiştir.
- 1876 yılında Hacı Emin Efendi ile ilk nota yayınlarına başlandı.
-  Kazım Uz tarafından TSM alanındaki ilk terimsel sözlük yazıldı.
- Şamlı Selim tarafından, 1905 yılında ilk müzik yayınevi kuruluyor.
- 1910’lu yıllarda Türkçülük akımı başlıyor, Türk dernekleri kuruluyor Türk Halk Bilimleri üzerine çalışmalar yapılmaya başlanıyor. İlk çalışmalar Ziya Gökalp ve Mehmet Fuat Köprülü tarafından yapılıyor. Türk Sanat Müziği’ni öğreten özel sanat okulları ve dernekler açılıyor.
- Rauf Yekta, Suphi Ezgi ve Saadettin Arel birlikte, 17 perdeli ses sistemini 24 perdeli ses sistemine dönüştürme ile bir araştırma yapıyorlar ve bu araştırmayı yayınlıyorlar.

- 1917 yılında Darülelhan kuruluyor (sivil konservatuvar niteliğinde bir kurum)